Kulak temizlerken dikkat

Basit ve masum gibi görünen müdahaleler şiddetli ağrı, tıkanıklık ve işitme azlığı gibi can sıkıcı ve ciddi sorunlara yol açabiliyor.
Efes Kulak Burun Boğaz Dal Merkezi Hatay Şubesi uzmanlarından Op. Dr. Serdar Mirza, kulakla ilgili sorunlar ve çözüm yolları hakkında bilgi verdi.

- Kulak kaşıntısı için kullanılan uygunsuz yöntemler nelerdir?
Kulak kaşıntısı zaman zaman birçoğumuzu rahatsız eden tatsız bir durumdur. Farkında olmadan elimizin altında bulunan en uygun ve erişilebilir bir araçla bu kaşıntıyı gidermeye çalışırız. Bunlar anahtar, kibrit, firkete, gözlük sapı, kalem, ataç, çengelli iğne, tığ ve örgü şişinin ucu ve daha pek çok benzeri araç olabilir. Amaç kaşıntıyı en kolay ve en pratik yoldan gidermektir. Çaresizlik içindeki hastanın başvurduğu bu yöntemler toplum içinde sosyal ilişkiler açısından da rahatsız edici ve zarif olmayan bir görünüme yol açmaktadır.

- Kulağı yabancı cisimlerle kaşımak ne gibi sağlık sorunlarına yol açabilir?
Başlangıçta tatlı tatlı kaşınma ve bunu giderme için başvurulan basit, masum müdahaleler daha sonraları şiddetli kulak ağrısı, tıkanıklık ve işitme azlığı gibi can sıkıcı ve ciddi sorunlara yol açabilir. Kulak kanalını örten cildin olağan olarak ürettiği yağlı sıvı maddenin koruyucu bir özelliği vardır. "Serümen" olarak adlandırdığımız bu maddenin aşırı üretimi sonucunda bazen kaşıntı ama sıklıkla işitme kaybı yakınmaları görülebilir. Halk arasında "kulak kiri" dediğimiz bu sorunu kendi başına gidermeye çalışan titiz vatandaşlarımız kulak pamuğu gibi araçlarla sık sık dış kulak yolunu temizlemek isterler. Ancak kaşıntı yaratıyor diye temizlenmek istenen bu sarı-kahverengi yağlı tabaka ortadan kaldırıldığı zaman geriye kuru ve hassas bir cilt tabakası kalır. Bu durum daha çok kaşıntıya yol açar ve dikkatsiz nazik olmayan birçok kaşıma sonrası ciltte çatlak ve yüzeyel tahrişler oluşur. Artık ortam enfeksiyona hazırdır. Dış kulak yoluna su kaçması ile yakınmalar daha fazla artar ve oluşan bu kısırdöngü ağrı, şişlik ve işitme kaybı ile sonuçlanır.

- Ekzama, kulakta da görülebilir mi?
Kulak kiri dışında bir diğer kaşıntı nedeni dış kulak yolu ekzamasıdır. Genel vücut ekzeması ile birlikte ya da sadece kulakta olabilir. Dış kulak yolu mantar enfeksiyonu da önemli kaşıntı nedenleri arasındadır. Her iki durumda da tedavi uzun süreli ve zahmetli olabilir. İnatla devam etmeli ancak beraberinde koruyucu önlemleri de titizlikle uygulamalıdır. En önemlisi suyla teması engellemektir. Dış kulak yolunu kuru tutmak tedavinin en önemli kısmıdır. Titiz ve hassas karakterli olanların duş veya banyo sonrası kulak pamuğu ile dış kulak yolunun suyunu almak ve temizleme girişimleri riskli hatta zararlı olmaktadır. Kulak pamuğu ile sadece kulak kanalı girişi ya da en doğrusu kağıt mendil ile ve serçe parmak yardımı ile kulak kanalı girişi temizlenmeli ve kurulanmalıdır.

- Kişiler kulakla ilgili sıklıkla ne tür şikayetlerle başvuruyorlar?
Hastalarımızın hekime başvuru yakınmaları genel olarak;
* Hafif derecede işitme kaybı,
* Kulakta uğultu ve/veya çınlama,
* Kulakta ağrı veya dolgunluk hissi,
* Kişinin kendi sesinin yankı yapması olarak sıralanabilir.
Bu tür şikayetler oluştuğu zaman gliserin ve benzeri maddelerin birkaç gün kullanılıp daha sonra temizlik amacıyla hekime başvurmak en doğru yaklaşımdır.

- Sık kulak yıkatmak zararlı mıdır?
Kulağın hekim tarafından yıkanması ve bu işlemin sık yapılması zararlı değildir. Bazı bünyelerin kulak tıkacı oluşumuna yatkınlığı bu işlemlerin sık yapılmasını gerektirir. Yine bazı bünyelerde de cildin özelliği olarak yaşam boyu temizlik gerektiren kulak tıkacı oluşmayabilir. Kulak temizliğinde vakum aletle temizlik ve yıkama işlemleri ayrı ayrı ya da birlikte uygulanabilir.

- Bu işlemi herkes yaptırabilir mi?
Kulak zarında delik düşündüren geçmişe ait kulak enfeksiyonu hikayesi olanlarda yıkama işleminden kaçınılmalı vakumla ve aletle temizleme yapılmalıdır.

- Kulağa sinek veya böcek kaçarsa ne yapılmalı?
Tatarcık sineği, hamam böceği ve güveler kulağa kaçabilirler. Sinekler kulak kirine yapışır ve uçamaz.
Daha büyük böcekler ise kulakta dönemez ve dışarı çıkamaz, çıkmak için çırpınmaları da ağrıya ve korkutucu bir his oluşmasına yol açar. Sinek kaçmışsa önce kulağa alkol damlatılır, sonra da yıkama veya özel aletler yardımıyla dışarı çıkarılır. Büyük böcekler kaçmışsa kulak kanalı yağlı bir maddeyle doldurulur. Solunum yolları tıkanan böcek ölür ve 5-10 dakika bekledikten sonra ölü böcek doktor tarafından çıkarılır.

Yabancı cisimler doktor tarafından çıkarılmalı
- Kulağa giren yabancı cisimler için ne yapılabilir?
Kulağa yabancı cisimlerin girmesi daha çok çocuklarda gözlenir. Kalem ucu, silgi, boncuk gibi plastik malzemeler mutlaka doktor tarafından çıkarılmalıdır. Küçük çocuklarda dış kulak yoluna sıkışan yabancı cisimlerin çıkarılması çok ağrılıdır, bu
nedenle muayene şartlarında mümkün olmayabilir. Bu durumda işlemin ameliyathane şartlarında ve bir anestezist yardımıyla yapılması gerekebilir.

Kir değil vücut salgısı
Halk arasında "Kulak kiri" veya "kulak tıkacı2 olarak bilinen ve tıp dilinde buşon olarak adlandırılan salgının gerçek anlamda kir olmadığını dile getiren
Op. Dr. Serdar Mirza, "Buşon gerçek anlamda bir kir değildir. Dış kulak yolu derisinin koyu sarıdan açık kahverengiye kadar değişen renklerde yağlı kıvamda bir salgısıdır. Görevi dış ortamdan gelen toz ve benzeri bazı minik parçacıklara karşı kulak zarını korumaktır. Normal olarak kulak kanalının dış kısmının bölümünde birikir. Miktarı kişiden kişiye değişik orandadır. Bazen dış kulak yolu girişinden kulak kepçesine doğru kendiliğinden kulak kepçesine doğru küçük parçalar halinde dökülür. Bazen yağlı kıvamda akıntı halindedir. Bazılarında da cildin özelliği olarak görülmeyebilir. Yine yağlı cilde sahip bazı bünyelerde sık sık (3-4 ayda bir) temizleme gerektirecek miktar ve yoğunlukta kulak tıkacı oluşabilir" dedi.

Kulak üç bölümden meydana gelir: dış kulak, orta kulak, iç kulak; yalnız dış kulak dıştan görülür. Dış kulak, kulak kepçesiyle kulak yolundan oluşur; kulak kepçesi, kıvrımlı bir kıkırdak parçasıdır ve hayvanların birçoğunda hareketlidir, istenilen yöne yönelebilir; kulak yolunun sonu kulak zarı denilen değirmi bir zarla kapalıdır.

Orta kulakta bir orta kulak boşluğu ve bunun içinde üç küçük kemik (çekiç, örs, üzengi), ayrıca mememsi boşluklara ve yutağa açılan östaki borusu bulunur. Şakak kemiğinin içine gömülü olan iç kulakta bir sıvı ve bu sıvının içinde yüzen bir çeşit kese (zar dolambaç) vardır. İç kulak, kulağın en önemli kısmıdır.

Kulak sıvısı denilen bir sıvıyla dolu olan zar dolambaç, yarım daire biçiminde üç kanal ile iki torbacıktan (kırbacık ve kesecik) ve salyangozun bulunduğu salyangoz borusundan meydana gelir, işitme sinirlerinin duyarlı uçları salyangozun içindedir. Kulak kimi hayvanlarda bir kesecikten, kimi hayvanlarda bir kanaldan ibarettir; omurgalılarda giderek gelişmiştir.



Titreşimler

İşitme, biri fiziksel, öteki sinirsel olan iki olgunun birleşmesiyle gerçekleşir. Dış kulak, sesleri toplayıp kulak zarına yöneltir. Sonra orta kulak harekete geçer: ses titreşimlerini büyülterek iç kulağa aktarır; titreşimler iç kulağın çevre ve iç sıvılarına yayılır, iç kulakta bulunan işitme sinir hücreleri uyarılır ve bunlar bir çeşit sinir akızı meydana getirir, işitme siniri de bu akızı beyine iletir. Beyin hemen devreye girer ve ses izlenimini yaratan duyu mesajını yorumlar: ses işitilmiştir.

Sağır-Dilsizler

Bir çocuk, beynin bazı bölgelerinde (işitme sinirlerinin bulunduğu kabuk bölgesi) aksaklıklarla doğabilir. İşitemeyince, konuşmayı öğrenemez, sağır-dilsiz olur. Bu yüzden karşısındakinin dudak hareketlerine bakarak ne söylediğini anlamaya alıştırılır. Israrlı bir uygulama ve eğitim sonucunda ses çıkartabilir, hattâ bazı cümleler söyleyebilir. Ayrıca, el hareketleri ve mimikler kullanarak sağır-dilsiz arkadaşlarıyla pekâlâ konuşabilir.

Deniz Tutması

Kulak aynı zamanda denge organıdır: biz farkında olmayız, ama çeşitli duruşlarda dengemizi sağlayan ve hızı bize hissettiren hep kulaktır. Kulak denge aaaaini iyi yapamazsa baş dönmelerine yol açabilir ve deniz tutmasının da bundan ileri geldiği anlaşılmıştır.


Kaynak:

Diyarbakır'da kulak ağrısı şikayetiyle hastaneye başvuran bir çocuğun kulağından halk arasında kurtçuk olarak bilinen larvalardan 10 tane çıkarıldı.

Diyarbakır'da yaşayan 10 yaşındaki Süleyman Göken'in kulağından 10 tane kurtçuk çıktı. Kulağından aşırı kanama ve baş ağrısı şikayetiyle Özel Akademi Kulak Burun Boğaz (KBB) Cerrahi Dal Merkezi'ne başvuran hastanın muayenesinde, kulağının içinden 10 tane kurtçuğun yaşadığını tespit edildi. Küçük çocuğun kulağında yapılan operasyonla çıkarılan kurtçuklar doktorları bile şaşırttı. Kurtcukların nehir ve dereler başta olmak üzere kirli sularda yüzen vatandaşların kulağına çok rahatlıkla girebileceğini ifade eden Özel Akademi Kulak Burun Boğaz (KBB) Cerrahi Dal Merkezi doktoru Mehmet Akdağ, "10 yaşında erkek bir hastamız kulakta kanama, akıntı, ağrı ve baş ağrısı şikayetiyle hastanemize başvurdu. Hastayı yapmış olduğumuz muayenede sağ kulağında ciddi bir şekilde kanama vardı. Hastayı hemen acil müdahaleye aldık. Müdahale esnasında otomikroskobiyle temizleme esnasında altta bir takım yabancı cisimlerin oynadığını gördük. Dikkatle incelediğimizde bunların kurtçuk olduğunu tespit ettik. Operasyon sırasında 9-10 tane kurtçuğu canlı olarak çıkardık. Hastamızın kulak zarını deldiğini ve tahriş ettiğini gördük. Kulakta ciddi bir şekilde iltihap oluştuğu için hastayı müşahede altına aldık" dedi.

Sıcaklarla birlikte dere, nehir ve kirli sularda yüzenlerin bu tip risklerle hep karşı karşıya olduğunu belirten Dr. Akdağ, "Dış kulak yolunda birçok etken bilinçli veya bilinçsiz yabancı cisim reaksiyonu gösterebilir. Hafif iltihaptan ciddi işitme kaybına ve menenjite varacak derecede ölümcül sonuçlar oluşturabilir. Bunlardan en önemlisi insanların hijyenik olmayan suya girmeleri sonucunda veya kanatlı uçucu hayvanların kulak kanalına girmesi sonucunda yumurtalarını bırakması ve bu yumurtaların larva
haline gelerek kulak zarını ve orta kulağı tahriş etmesi sonucunda kulakta kanama, akıntı, işitme kaybı ve tedavi edilmezse beyni saran zarı tahrip etmesi sonucunda menenjite kadar yol açabilir. Dolayısıyla havaların sıcak olduğu bu dönemde insanların hijyenik şartlarda klorlanmış su yani havuz ve denize girmesini öneriyorum" diye konuştu.