Anasayfa
HERKONU KAPI*
İletişim
Sohbet Odası
Sesli Şiirler
Arama
Giriş yap
Kayıt Ol
Otizm Bilgi Bankası
Yasaklanma Sebebi
Sevdiğim Sözler
Site Puanı : 
Rep Puanı : 
Otizm Nedir?
Otizm onbinde 15 gibi bir oranda görülmesine rağmen bu sorunu yaşayan aileler için oldukça sabır gerektiren bir problem. Kendi içinde çok karmaşıklık gösteren bir sendrom olan otizmin bazı çocuklarda tedavisi mümkün.
Çok kısa sürede üzerine fazla gidilmeden de iyileşebilen otistik çocuklar olduğu gibi hiç iyileşemeyenler de var. Ancak otistik bir çocuğun iyileşebilmesi için genellikle çok sıkı bir eğitime alınması ve belki de de alternatif birtakım yöntemlerin denenmesi gerekiyor.
15 yıldır otistik çocuklarla ilgilenen ve "Otizm ve İletişim Problemi Olan Çocukların Eğitimi" isimli kitabın yazarı, Içgörü Psikoloji Merkezi'nden Klinik Psikolog ve Pedagog İnci Vural, bize otizmle ilgili çok aydınlatıcı bilgiler verdi.
"Otizm, şiddeti ve semptomları genellikle azalarak da olsa, hayat boyu devam eden bir problemdir. Bu problem çocuğun sosyal hayatını, iletişim becerilerini ve davranışlarını olumsuz yönde etkiler. Ortaya çıkan tablonun şiddeti ve problem davranışların bir araya gelme şekli her çocukta farklıdır." Otizmi böyle tanımlayan Psikolog İnci Vural sözlerine şöyle devam ediyor: "Tanı olarak çok zorlanılan bir sendrom olan otizm, pek çok farklı sendromun bir araya gelmesiyle oluşuyor. Bu yüzden de, bu problem her otistik çocukta tamamen birbirinden farklı şekillerde ortaya çıkıyor. Örneğin otizmin 15 belirtisi varsa, bir çocukta 5 tanesi diğerinde 7 tanesi veya 3 tanesi görülebiliyor. Bütün bu sayılar otizmin şiddetini ve derecesini belirler. Eğer bir çocukta otizmin 2 sendromu varsa, bu bizim için çok umut verici bir durumdur. 10 tanesini gösteriyorsa bu çocuğun ileriye yönelik gelişiminin biraz daha umut kırıcı olduğunu düşünebiliriz."
OTİZM DOĞUŞTAN MI BASUR?
Otizmin hem doğuştan hem de sonradan başlayabileceğini belirten İnci Vural, bu durumu şöyle açıklıyor: "Uzmanlar zaten otizm teşhisini koymak için 3 seneyi bekliyor. Ancak bazen ailelerin verdiği bilgiye göre çocuğun 2 yaşına kadar gelişiminde bir problem olmuyor, hatta çocuk konuşmaya başlamış oluyor. Ancak 2 yaşından sonra çocuğun gelişiminde gittikçe kötüleşen bir tablo oluşuyor. Ve sonrasında da bu durumdaki bir çocukta otizm tespit edebiliyoruz. Otizm eskiden onbinde 4 gibi az bir sayıda görülürken, şimdi onbinde 15 kişide görülüyor. Bunun nedeni de yıllar geçtikçe uzmanların otizm hakkında daha fazla bilgi elde etmeleri. Daha önceleri aileler çocuklarını 4-5 yaşındayken getiriyordu. Ancak şimdi 18 aylık çocuklar bile geliyor. Belki hemen 18 aylık bir çocukta otizm tablosu görmek mümkün değil, ama birtakım belirtilerle otizmin olabileceğini tahmin edebiliyoruz."
OTİZMİN BELİRTİLERİ
Gelişimsel bozukluğu olan ve otizm denilebilecek bir sendromu olan bir çocukta ilk 2 yaş içinde görülen belirtiler şunlardır:
* Arkadaşlık kurmak gibi bir çabası olmaz.
* Yalnızlığı tercih eder.
* Çok kısa bir dikkat süresi vardır.
* Konuşma için bir çaba göstermez (16 aylıkken kelime söylemiyorsa, 2 yaşında olup da hala cümle kurmuyorsa ya da daha önce var olan bir dil gelişimi ilerlemiyor ve yerinde sayıyorsa).
* 12 aylıktan itibaren istediklerini işaretle göstermez.
* Bir yetişkinle ilişkiye girerek oyun kurmaz.
* Bir çocuğun ilgilenebileceği bir materyal sunulunca onunla ilgilenmez veya ilgilenip hemen başka bir objeye yönelir.
* Adı söylendiğinde bakmaz.
* Göz kontağı kurmaz.
* Tekrarlayan vücut hareketleri vardır; el çırpmak ya da dönmek gibi.
* Anlamsız bir ob-eye takıntısı vardır.
* Değişikliklere karşı çok tepki gösterir. » Sinir krizleri geçirir. Bazı seslere ya da dokunmaya aşın duyarlılık ya da acıya karşı duyarsızlığı vardır.
* 2 yaşına geldiğinde bir şeyi bir şeyin yerine koyamaz, yani hayali oyunlar oynayamaz, örneğin 2 yaşındaki normal bir çocuk elindeki kalemi tarakmıs gibi düşünüp kalemle saçını tarayabilir. Araba olmasa bile tahta parçasıyla ara-baymış gibi "nın-nnın" sesleri çıkararak oynayabilir. Ancak otistik bir çocuk bu tür oyunlar oynayamaz. İlk 2 yaş içinde bu saydıklarımız önemli sinyallerdir. Belki otistik bir çocukta hepsinin olması gerekmiyor, ama şunu da unutmamak gerekir ki bazı durumlarda bu belirtilerin hepsinin olması da otizm olduğu anlamına gelmez.
OTİZMİN NEDENİ
Psikolog inci Vural, otizmin nedenlerini şöyle anlattı: "Otizmin nedeniyle ilgili muhtemelen tek bir sebep yok. Tıbbi yaklaşımlar bu çocukların biyolojik ve nörolojik olarak değişik bir yapısı olduğunu iddia ediyorlar. Ve yine bazı ailelerde böyle bir genetik yapı olduğu ortaya çıkarılıyor. Bu konu hala araştırılıyor, şimdilik tek bir genin buna sebep olduğuyla ilgili bir kanıt yok. Otistik çocukların ailelerinde OKB davranış (tekrarlayıcı ve takıntılı davranış bozukluğu), panik atak, asperger ve öğrenme güçlüğü olabiliyor."
TEDAVİ YÖNTEMLERİ
Otistik tablo gösteren bir çocuğun öncelikle gelişimi takip ediliyor. Başlangıçta bir psikiyatrik değerlendirme yapılıyor ve psikiyatrist gerekli görüyorsa çocuk, bir nörologa gösteriliyor. Ancak gerekli tetkikler yapıldıktan sonra en son varılacak nokta eğitimdir. Psikolog İnci Vural, otizmde tedavi yöntemlerini 4 gruba ayırıyor ve bunları şöyle anlatıyor:
1- EĞİTİM
Tedavideki en önemli adım eğitimdir. Otistik çocukların olabilecek en erken yaştan itiberen sıkı bir eğitime girmesi gerekiyor. Çünkü bu çocuklara dünyayı onlar için daha anlamlı kılabilecek bir ilişki tarzı sunmak çok önemli. Yoksa bu çocuklar her çocuğun geliştirdiği gibi bir öğrenme geliştiremiyorlar. Ne dikkatleri ne algılama şekilleri ne de motivasyonları buna yetiyor. Ama eğitimin bütün bunları toparlayıcı bir özelliğe sahip olması gerekiyor. Eğitimin içinde şu programlar yer alıyor:
* Konuşma terapisi
* Duyusal entegrasyon: Çocuğun vücudunu daha doğru algılayabilmesini sağlamak.
* Kavram eğitimi.
* Davranış düzenleme tekniklerini kullanmak.
2- ALTERNATİF METODLAR
Eğitimin yanında kullanılan birtakım alternatif metodlar var. Bunlar diyet ve işitsel entegrasyon tedavisi. Pek çok alternatif metoda rağmen otistik bir çocuğun iyiye gitmesi için eğitim şarttır. Çünkü eğitim vermeden, çocuğun dikkatini yönlendirmeyi öğretmeden ve dünya ile ilişki kurmak için ona birtakım araçlar sunmadan alternatif olarak ne yaparsanız yapın bir faydası olamaz.
Diyetin nedeni: Uzmanlar, otistik çocukların metabolizmasının daha farklı çalıştığını ve bazı gıdaları aldıklarında bunların vücutta zehir etkisi yaptığını düşünüyorlar, özellikle glüten ve kazein enzimlerinin buna neden olduğu düşünülüyor. Bu enzimler buğday ve süt ürünlerinde bulunuyor. Ama bunların hiçbirisi de tamamen doğruluğu ispatlanmış ve her çocukta sonuç veren bir bulgu değil. Ama alternatif olarak de-nenebilecek bir metod.
3- AİLE TERAPİSİ
Bazen uzmanlar eğitime verdikleri önem yüzünden ailelerin bu çocuklara sadece eğitilecek bir varlık gibi bakmalarına neden oluyorlar. Ama ailede yaşananlar, ailenin o çocuğu algılayışı bunlar incelenmeyip ailelerle çalışamadığı zaman, bazen çocukla ilgili yaptığımız tüm çalışmalar boşa gidebiliyor. Bu nedenle ailelerin bu konuda terapi almaları çok önemli.
4- İLAÇ TEDAVİSİ
Eğer doktor uygun görüp önerirse ilaç kullanımı da otizmin tedavisindeki yöntemlerden biridir.
ANLAMA VE KONUŞMA
Otistik çocuklarda anlama gelişmiş oluyor, ancak eğitime rağmen konuşmaları daha zor gelişebiliyor ve büyük bir kısmı konuşamıyor. Ama eğer otizmin üstüne bir zeka problemi de geliyorsa o zaman ikisi de olmayabiliyor. 5-6 yaşına kadar konuşabilen çocukların ileriye dönük gelişimleri daha iyi oluyor.
OTİZM VE SEVGİ
Otistik çocuklar sevgiye ihtiyaç duyuyorlar, ama bunu gösterme şekilleri daha farklı. Belki bu çocuklar ilişki istemiyor gibi gözüküyorlar, ama etrafta olup bitenleri çok iyi takip ediyorlar. Sevildiklerini de sevilmediklerini de hissediyorlar. Birçoğu okula başladığında arkadaşlarına çok sıkı sarılıyor. Ancak pek çok kişi bu davranışı saldırmak için yaptığını sanıyor. Halbuki otistik çocuk ilişkisini o şekilde gösteriyor, sevgi ifadesi bu. Kimi otistik çocuklar da sevgilerini gösterirken kafa kafaya tos yapıyor.
OTİZM VE ÖĞRENME
Her otistik çocuğun öğrenmesi farklıdır. Bir şeyi bir kez gösterişimizde öğrenen var, ama aylarca öğrenemeyen de var. Bu çocuklar daha çok ezbere ve görsel olarak öğreniyorlar. Otistik çocukların algıları çok farklı. Bu nedenle bazı şeyleri öğretmek çok tekrar gerektiriyor. Benim düşüncem, bu çocukların duyularının çok koordineli bir şekilde çalışmadığı, örneğin otistik çocuğa bir portakal gösteriyorsunuz ve "Bu portakal" diyorsunuz, ancak onun beyninde portakalın görüntüsü başka bir yerde, portakal kelimesi başka bir yerde kalıyor. Bu ikisi beyinde tek bir yer bulmuyor ve birleşmiyor. Otistik çocuğun isanlarla ilişkisi bu yüzden zor gelişiyor. Bu nedenle kendini başkalarından ayırmakta ve bir şeyi öğrenmekte güçlük çekiyorlar. Pek çoğunda tipik bir otistik algılama şekli böyle oluyor.
OTİZM TAMAMEN İYİLEŞİR Mİ?
Otizmin iyiye gidebilmesi için tek bir yöntemin doğru olduğunu söylemek mümkün değil. Kimi otistikler katı davranışçı yöntemlerden yararlanabilir, kimisi eğitimin yanında müzik terapi alırsa daha çok faydalanabilir. Otizm tablosu çocuğun potansiyeline, aldığı eğitime ve ailenin kendini bu soruna adamasına bağlı olarak çok da iyi gelişebiliyor. Pek çok çocuk için tamamen tedavi diye bir şey yok. Ama hayata daha iyi adapte damalarını sağlamak mümkün. Benim 15 yıl içinde okula gittiğini gördüğüm pek çok otistik çocuk olmuştur.
Kaynak: guzelrehber.com
Otizm onbinde 15 gibi bir oranda görülmesine rağmen bu sorunu yaşayan aileler için oldukça sabır gerektiren bir problem. Kendi içinde çok karmaşıklık gösteren bir sendrom olan otizmin bazı çocuklarda tedavisi mümkün.
Çok kısa sürede üzerine fazla gidilmeden de iyileşebilen otistik çocuklar olduğu gibi hiç iyileşemeyenler de var. Ancak otistik bir çocuğun iyileşebilmesi için genellikle çok sıkı bir eğitime alınması ve belki de de alternatif birtakım yöntemlerin denenmesi gerekiyor.
15 yıldır otistik çocuklarla ilgilenen ve "Otizm ve İletişim Problemi Olan Çocukların Eğitimi" isimli kitabın yazarı, Içgörü Psikoloji Merkezi'nden Klinik Psikolog ve Pedagog İnci Vural, bize otizmle ilgili çok aydınlatıcı bilgiler verdi.
"Otizm, şiddeti ve semptomları genellikle azalarak da olsa, hayat boyu devam eden bir problemdir. Bu problem çocuğun sosyal hayatını, iletişim becerilerini ve davranışlarını olumsuz yönde etkiler. Ortaya çıkan tablonun şiddeti ve problem davranışların bir araya gelme şekli her çocukta farklıdır." Otizmi böyle tanımlayan Psikolog İnci Vural sözlerine şöyle devam ediyor: "Tanı olarak çok zorlanılan bir sendrom olan otizm, pek çok farklı sendromun bir araya gelmesiyle oluşuyor. Bu yüzden de, bu problem her otistik çocukta tamamen birbirinden farklı şekillerde ortaya çıkıyor. Örneğin otizmin 15 belirtisi varsa, bir çocukta 5 tanesi diğerinde 7 tanesi veya 3 tanesi görülebiliyor. Bütün bu sayılar otizmin şiddetini ve derecesini belirler. Eğer bir çocukta otizmin 2 sendromu varsa, bu bizim için çok umut verici bir durumdur. 10 tanesini gösteriyorsa bu çocuğun ileriye yönelik gelişiminin biraz daha umut kırıcı olduğunu düşünebiliriz."
OTİZM DOĞUŞTAN MI BASUR?
Otizmin hem doğuştan hem de sonradan başlayabileceğini belirten İnci Vural, bu durumu şöyle açıklıyor: "Uzmanlar zaten otizm teşhisini koymak için 3 seneyi bekliyor. Ancak bazen ailelerin verdiği bilgiye göre çocuğun 2 yaşına kadar gelişiminde bir problem olmuyor, hatta çocuk konuşmaya başlamış oluyor. Ancak 2 yaşından sonra çocuğun gelişiminde gittikçe kötüleşen bir tablo oluşuyor. Ve sonrasında da bu durumdaki bir çocukta otizm tespit edebiliyoruz. Otizm eskiden onbinde 4 gibi az bir sayıda görülürken, şimdi onbinde 15 kişide görülüyor. Bunun nedeni de yıllar geçtikçe uzmanların otizm hakkında daha fazla bilgi elde etmeleri. Daha önceleri aileler çocuklarını 4-5 yaşındayken getiriyordu. Ancak şimdi 18 aylık çocuklar bile geliyor. Belki hemen 18 aylık bir çocukta otizm tablosu görmek mümkün değil, ama birtakım belirtilerle otizmin olabileceğini tahmin edebiliyoruz."
OTİZMİN BELİRTİLERİ
Gelişimsel bozukluğu olan ve otizm denilebilecek bir sendromu olan bir çocukta ilk 2 yaş içinde görülen belirtiler şunlardır:
* Arkadaşlık kurmak gibi bir çabası olmaz.
* Yalnızlığı tercih eder.
* Çok kısa bir dikkat süresi vardır.
* Konuşma için bir çaba göstermez (16 aylıkken kelime söylemiyorsa, 2 yaşında olup da hala cümle kurmuyorsa ya da daha önce var olan bir dil gelişimi ilerlemiyor ve yerinde sayıyorsa).
* 12 aylıktan itibaren istediklerini işaretle göstermez.
* Bir yetişkinle ilişkiye girerek oyun kurmaz.
* Bir çocuğun ilgilenebileceği bir materyal sunulunca onunla ilgilenmez veya ilgilenip hemen başka bir objeye yönelir.
* Adı söylendiğinde bakmaz.
* Göz kontağı kurmaz.
* Tekrarlayan vücut hareketleri vardır; el çırpmak ya da dönmek gibi.
* Anlamsız bir ob-eye takıntısı vardır.
* Değişikliklere karşı çok tepki gösterir. » Sinir krizleri geçirir. Bazı seslere ya da dokunmaya aşın duyarlılık ya da acıya karşı duyarsızlığı vardır.
* 2 yaşına geldiğinde bir şeyi bir şeyin yerine koyamaz, yani hayali oyunlar oynayamaz, örneğin 2 yaşındaki normal bir çocuk elindeki kalemi tarakmıs gibi düşünüp kalemle saçını tarayabilir. Araba olmasa bile tahta parçasıyla ara-baymış gibi "nın-nnın" sesleri çıkararak oynayabilir. Ancak otistik bir çocuk bu tür oyunlar oynayamaz. İlk 2 yaş içinde bu saydıklarımız önemli sinyallerdir. Belki otistik bir çocukta hepsinin olması gerekmiyor, ama şunu da unutmamak gerekir ki bazı durumlarda bu belirtilerin hepsinin olması da otizm olduğu anlamına gelmez.
OTİZMİN NEDENİ
Psikolog inci Vural, otizmin nedenlerini şöyle anlattı: "Otizmin nedeniyle ilgili muhtemelen tek bir sebep yok. Tıbbi yaklaşımlar bu çocukların biyolojik ve nörolojik olarak değişik bir yapısı olduğunu iddia ediyorlar. Ve yine bazı ailelerde böyle bir genetik yapı olduğu ortaya çıkarılıyor. Bu konu hala araştırılıyor, şimdilik tek bir genin buna sebep olduğuyla ilgili bir kanıt yok. Otistik çocukların ailelerinde OKB davranış (tekrarlayıcı ve takıntılı davranış bozukluğu), panik atak, asperger ve öğrenme güçlüğü olabiliyor."
TEDAVİ YÖNTEMLERİ
Otistik tablo gösteren bir çocuğun öncelikle gelişimi takip ediliyor. Başlangıçta bir psikiyatrik değerlendirme yapılıyor ve psikiyatrist gerekli görüyorsa çocuk, bir nörologa gösteriliyor. Ancak gerekli tetkikler yapıldıktan sonra en son varılacak nokta eğitimdir. Psikolog İnci Vural, otizmde tedavi yöntemlerini 4 gruba ayırıyor ve bunları şöyle anlatıyor:
1- EĞİTİM
Tedavideki en önemli adım eğitimdir. Otistik çocukların olabilecek en erken yaştan itiberen sıkı bir eğitime girmesi gerekiyor. Çünkü bu çocuklara dünyayı onlar için daha anlamlı kılabilecek bir ilişki tarzı sunmak çok önemli. Yoksa bu çocuklar her çocuğun geliştirdiği gibi bir öğrenme geliştiremiyorlar. Ne dikkatleri ne algılama şekilleri ne de motivasyonları buna yetiyor. Ama eğitimin bütün bunları toparlayıcı bir özelliğe sahip olması gerekiyor. Eğitimin içinde şu programlar yer alıyor:
* Konuşma terapisi
* Duyusal entegrasyon: Çocuğun vücudunu daha doğru algılayabilmesini sağlamak.
* Kavram eğitimi.
* Davranış düzenleme tekniklerini kullanmak.
2- ALTERNATİF METODLAR
Eğitimin yanında kullanılan birtakım alternatif metodlar var. Bunlar diyet ve işitsel entegrasyon tedavisi. Pek çok alternatif metoda rağmen otistik bir çocuğun iyiye gitmesi için eğitim şarttır. Çünkü eğitim vermeden, çocuğun dikkatini yönlendirmeyi öğretmeden ve dünya ile ilişki kurmak için ona birtakım araçlar sunmadan alternatif olarak ne yaparsanız yapın bir faydası olamaz.
Diyetin nedeni: Uzmanlar, otistik çocukların metabolizmasının daha farklı çalıştığını ve bazı gıdaları aldıklarında bunların vücutta zehir etkisi yaptığını düşünüyorlar, özellikle glüten ve kazein enzimlerinin buna neden olduğu düşünülüyor. Bu enzimler buğday ve süt ürünlerinde bulunuyor. Ama bunların hiçbirisi de tamamen doğruluğu ispatlanmış ve her çocukta sonuç veren bir bulgu değil. Ama alternatif olarak de-nenebilecek bir metod.
3- AİLE TERAPİSİ
Bazen uzmanlar eğitime verdikleri önem yüzünden ailelerin bu çocuklara sadece eğitilecek bir varlık gibi bakmalarına neden oluyorlar. Ama ailede yaşananlar, ailenin o çocuğu algılayışı bunlar incelenmeyip ailelerle çalışamadığı zaman, bazen çocukla ilgili yaptığımız tüm çalışmalar boşa gidebiliyor. Bu nedenle ailelerin bu konuda terapi almaları çok önemli.
4- İLAÇ TEDAVİSİ
Eğer doktor uygun görüp önerirse ilaç kullanımı da otizmin tedavisindeki yöntemlerden biridir.
ANLAMA VE KONUŞMA
Otistik çocuklarda anlama gelişmiş oluyor, ancak eğitime rağmen konuşmaları daha zor gelişebiliyor ve büyük bir kısmı konuşamıyor. Ama eğer otizmin üstüne bir zeka problemi de geliyorsa o zaman ikisi de olmayabiliyor. 5-6 yaşına kadar konuşabilen çocukların ileriye dönük gelişimleri daha iyi oluyor.
OTİZM VE SEVGİ
Otistik çocuklar sevgiye ihtiyaç duyuyorlar, ama bunu gösterme şekilleri daha farklı. Belki bu çocuklar ilişki istemiyor gibi gözüküyorlar, ama etrafta olup bitenleri çok iyi takip ediyorlar. Sevildiklerini de sevilmediklerini de hissediyorlar. Birçoğu okula başladığında arkadaşlarına çok sıkı sarılıyor. Ancak pek çok kişi bu davranışı saldırmak için yaptığını sanıyor. Halbuki otistik çocuk ilişkisini o şekilde gösteriyor, sevgi ifadesi bu. Kimi otistik çocuklar da sevgilerini gösterirken kafa kafaya tos yapıyor.
OTİZM VE ÖĞRENME
Her otistik çocuğun öğrenmesi farklıdır. Bir şeyi bir kez gösterişimizde öğrenen var, ama aylarca öğrenemeyen de var. Bu çocuklar daha çok ezbere ve görsel olarak öğreniyorlar. Otistik çocukların algıları çok farklı. Bu nedenle bazı şeyleri öğretmek çok tekrar gerektiriyor. Benim düşüncem, bu çocukların duyularının çok koordineli bir şekilde çalışmadığı, örneğin otistik çocuğa bir portakal gösteriyorsunuz ve "Bu portakal" diyorsunuz, ancak onun beyninde portakalın görüntüsü başka bir yerde, portakal kelimesi başka bir yerde kalıyor. Bu ikisi beyinde tek bir yer bulmuyor ve birleşmiyor. Otistik çocuğun isanlarla ilişkisi bu yüzden zor gelişiyor. Bu nedenle kendini başkalarından ayırmakta ve bir şeyi öğrenmekte güçlük çekiyorlar. Pek çoğunda tipik bir otistik algılama şekli böyle oluyor.
OTİZM TAMAMEN İYİLEŞİR Mİ?
Otizmin iyiye gidebilmesi için tek bir yöntemin doğru olduğunu söylemek mümkün değil. Kimi otistikler katı davranışçı yöntemlerden yararlanabilir, kimisi eğitimin yanında müzik terapi alırsa daha çok faydalanabilir. Otizm tablosu çocuğun potansiyeline, aldığı eğitime ve ailenin kendini bu soruna adamasına bağlı olarak çok da iyi gelişebiliyor. Pek çok çocuk için tamamen tedavi diye bir şey yok. Ama hayata daha iyi adapte damalarını sağlamak mümkün. Benim 15 yıl içinde okula gittiğini gördüğüm pek çok otistik çocuk olmuştur.
Kaynak: guzelrehber.com
