"Barbaros Hayreddin Paşa"

Barbaros Hayreddin Paşa

Denizciliğe Midilli sularında bir tüccar olarak başlayan Barbaros Hayreddin Paşa daha sonra Tunus Sultanı'nın himayesinde Kuzey Afrika'da atıldığı korsanlık hayatına büyük zaferler ve kahramanlıklarla devam etti. Sadece adı bile düşman gemilerini kaçırmaya yeten Barbaros Hayreddin Paşa 1518 yılında Cezayir Sultanı oldu. Fakir ve esir Cezayir ülkesi onunla kısa zamanda zenginlik, refah ve huzur ülkesi haline geldi. Kendisi bir ülkenin Sultân'ı olmasına rağmen şan, şöhret ve saltanat peşinde koşmadığından Osmanlı Halifesi Yavuz Sultan Selim’e biat ederek ülkesi Cezayir’i Osmanlı Devleti’ne bağladı. Ardından Yavuz Sultan Selim tarafından Cezayir Beylerbeyliği’ne getirildi. Denizlerde Ceneviz, Fransız, İspanyol, Venedik ve diğer Avrupalı gemi ve donanmalarına karşı gösterdiği büyük kahramanlık ve başarıların sonucunda da 1534 yılında Kanuni Sultan Süleyman tarafından Osmanlı Devleti'nin Kaptân-ı Derya'lığına atandı. Komutanlığı süresi içinde "Dünya tarihinin en büyük deniz savaşı" olan Preveze Deniz Savaşı'nda aleyhine birleşen Avrupa donanmalarını büyük bir hezimete uğratarak zaferlerinin doruğuna ulaştı ve adını silinmeyecek bir şekilde dünya tarihine altın harflerle kazıdı...



Osmanlı Devleti’nin şanlı Kaptân-ı Derya’sı (Deniz Kuvvetleri Komutanı) Barbaros Hayreddin Paşa 1476 yılında Midilli Adası’nda doğmuştur. Asıl adı “Hızır” olup kendisinden korkan Avrupalılar tarafından “Kızıl Sakallı” manasına gelen “Barbarossa” (Okunuşu Barbaroşa) ismiyle anılmış ve din ve devlet yolunda yaptığı büyük işlerden dolayı da Kanuni Sultan Süleyman tarafından "Dinde hayırlı olan" manasına gelen “Hayreddin” ismi verilmiştir.

Babası, Midilli’nin Osmanlılarca 1462'deki fethinden sonra, kale muhafızı olarak buraya gelmiş bulunan Nurullah Yakub Ağa, annesi ise Katerina adında, sonradan müslüman olan Midilli'li bir kadındı. Midilli’nin fethinden sonra gösterdiği yararlılık sebebiyle kendisine tımar olarak verilen Midilli'nin Bonova Köyü'ne yerleşen Nurullah Yakup Ağa bu köyde yetiştirdiği çocukları İshak, Oruç, Hızır ve İlyas'ın tahsillerine büyük önem verdi. Dört kardeş, dinî ilimler tahsilinin yanı sıra Arapça, Yunanca, İtalyanca, İspanyolca ve Fransızca da öğrenerek yetiştiler. Bu dört cengaver kardeşten üçü, İshak, Oruç ve İlyas Reis şehit olarak vefat etmişlerdir.

Hızır Reis (Barbaros), Midilli'den Selanik, Serez ve Eğriboz'a giderek, ticaret yapmaya başlarken daha kazançlı olan Suriye ve İskenderiye gibi uzak yerleri seçen ağabeyi Oruç Reis ise, yanında küçük kardeşi İlyas ile birlikte Trablusşam'a gitmek için yola çıktı. Yolda "serseri yatağı bir haydut teşkilatı" olan Rodos (Saint-Jean) Şövalyeleri’nin gemilerine rastlayarak şiddetli bir savaşa tutuşan iki kardeşten İlyas şehit olurken, Oruç Reis de esir edilerek Rodos Adası'na götürüldü. Bu haberi öğrenen Hızır Reis ağabeyini kurtarmak için Krigo adlı bir tüccarla 18.000 akçeyi fidye olarak gönderdiyse de Krigo'nun ihaneti sebebiyle bu girişim sonuçsuz kaldı. Zindandan çıkartılarak Rodos Şövalyeleri'ne ait bir gemide kürekçi yapılan Oruç Reis, fırtınalı bir zamanda kaçmayı başararak Antalya kıyılarına çıktı ve bir Türk köyüne sığınıp, orada 10 gün kaldı. Daha sonra şöhretini duyup kendisini çağıran Mısır Sultanı Kansu Gavri'nin Hind tarafına göndereceği 16 gemilik bir donanmaya Serasker olma teklifini kabul ederek donanmayı alıp İskenderun Körfezi'ne geldi. Oruç Reis'in donanmayla İskenderun'a geldiğini duyan Rodos Şövalyeleri âni bir baskın yapınca Oruç Reis gemileri karaya oturtarak ellerinden kurtuldu. Ardından Antalya’da 18 oturaklı bir tekne yaptırıp Rodos sahillerini basarak korsanlığa başladı. Derhal Divân'ı toplayan Şövalyeler Kralı'nın emriyle hazırlanan 5-6 Rodos gemisi Oruç Reis'i bir limanda bastırdıysa da yine yakalayamadı. Oruç Reis Antalya'ya dönerek o sırada Antalya Sancakbeyliği'nden Manisa'ya tayini çıkan Yavuz Sultan Selim’in kardeşi Şehzade Korkut'un himayesine girdi. Şehzade'nin kendisine hediye ettiği 2 gemiyi almak için İzmir'e giderek leventlerini topladı ve ardından Midilli'ye gitmek üzere denize açıldı. Yol boyunca toplam 5 Venedik gemisini içindeki 24.000 altın ve bol miktarda ganimetle ele geçirerek memleketi olan Midilli'ye ulaştı. Limanda kendisini karşılayan Hızır ve İshak Reis'le buluşarak hasret giderdi. Bir müddet sonra Mısır'a giden Oruç Reis -daha önce Rodos Şövalyeleri'nin yaptığı baskında 16 gemiyi karaya oturttuktan sonra Mısır'a geri dönmediği için- kırgın olan Mısır Sultanı'nın yanına giderek af diledi ve yolda ele geçirdiği 7 düşman gemisini kendisine hediye etti. Oruç Reis'in inceliğine çok sevinen Sultan kendisini ve leventlerini en iyi şekilde ağırladı. Bahar gelince yeniden denizlere açılarak Kıbrıs sularına gelen Oruç Reis burada 5 Venedik gemisi daha ele geçirip ganimet mallarını satmak üzere Cerbe Adası'na gitti. Bu sırada Hızır Reis de Midilli'den ayrılarak ticaret için önce Trablusşam'a ardından da Preveze’ye gitti. Daha sonra Ayamavri Adası Limanı'nda gördüğü ve "Aşık oldum" dediği bir gemiyi satın aldı ve Cerbe Adası'na giderek Oruç Reis'le buluştu. Kendilerine emin bir sığınak arayan iki kardeş 1512 yılında Tunus'a giderek Sultan Ebu Abdullah Muhammed'den gemilerini barındırmak için bir liman istediler. Hak yolunda savaşacaklarını, aldıkları ganimetleri Tunus pazarında satacaklarını, bundan Tunusluların da faydalanacağını, Sultan’a ganimetlerinden beşte bir pay vereceklerini bildirerek bir anlaşma yaptılar. Sultan'la yaptıkları bu anlaşma sonucunda da, Halku'l Va'd Limanı'na (La Goulette) yerleştiler. İşte daha sonra bütün Avrupa'ya "Barbaros Kardeşler" olarak nam salacak Hızır ve Oruç Reis’in tarihe geçen ve Akdeniz'i adeta bir Osmanlı gölüne çeviren seferleri böylece başlamış oldu.

Dümen doğrıldup İspanya diyen bî-dîn-i mel’ûna,

Yine şevk eyleyüp girdük Donanma-yı Hümâyûn'a..

Yine baştardalar başdan atup baş topların güm güm !!!

Salındı sayhâlar birle zelâzil rûb-ı meskûna..





Barbaros Hayreddin Paşa'nın 6 Nisan 1534'de Osmanlı Devleti'nin Kaptan-ı Derya’lığına atanması -10 yıldır bunun gerçekleşmesi düşüncesinden bile korkan- İspanya, İtalya, Avusturya, Almanya ve Hollanda tahtlarına da sahip, dünyanın en büyük hristiyan devleti "İspanya İmparatorluğu"nda büyük bir dehşetle karşılandı. Uzun yıllardır müslümanlara karşı bir kutsal savaşın öncülüğünü yapan ve bir kültür medeniyeti Endülüs ile Afrika'daki çeşitli bölgeleri işgal ederek binlerce müslümanı korkunç işkencelerle öldüren İspanya İmparatorluğu'na karşı Osmanlı Donanması'nın yaptığı savaş hazırlıklarına ilişkin ilk haberlerin Avrupa'ya ulaşmasıyla birlikte bütün İspanya ve İtalya topraklarını kaplayan korkuya paralel olarak "Adriyatik'ten Cebelitarık'a kadar geniş bir coğrafyaya uzanan" İspanyol hattında -bütün imkanlar seferber edilerek- hızla savunma hazırlıklarına geçildi. Granada bölgesine eli kulağındaki Türk tehlikesi konusunda postalar gönderilerek hızlı ve kesin sonuç verecek savunma sistemleri geliştirilmesi konusunda uyarıldı. Cebelitarık ve Cadiz kıyılarına asker konuşlandırılarak kaleler, gözetleme kuleleri ve diğer müstahkem yapıların onarılması emredildi. Malaga'daki top, barut ve levazım organizasyonunun ivedilikle ele alınması istendi. Puglia ve İtalya'nın doğu sahillerindeki savunma sistemleri arttırılarak Puglia, Calabria ve Mahon Kaleleri onarılıp güçlendirildi. Sicilya Adası'ndaki tüm kaleler sağlamlaştırılarak asker sayıları arttırıldı. Saldırı bekleyen şehirlerden biri olan Cenova da savaş hazırlıklarını tamamlayarak müstahkem bir kale şeklinde Türkler'i beklemeye koyuldu. Napoli Kral Naibi Don Pedro'nun 22 Haziran'da İspanya İmparatoru'na yazdığı mektupta Modon ve Koron'a daha şimdiden Türk gemilerinin geldiğini, 150 gemiye 110 kadırganın daha ekleneceği bildirilerek Osmanlı Donanması'nın levazım ve mühimmat hazırlanması ile asker donatım ve diğer hususlarda çok hızlı hareket ettiği haber verilmekteydi. Gemilerde kürek çekecek forsaların -Avrupalılar'ın adından bile korktukları Yeniçeriler'den değil- hristiyan esirlerden olacağı haberleri ise memnuniyetle karşılanmaktaydı. Mora Sancakbeyi'nin pek çok süvariyle Modon'a gelerek Barbaros'la birlikte büyük şölenler verdikleri, donanma için pek çok öküz hazırlandığı, donanmanın peksimet ihtiyacı için Salomis'e 15 kadırga gönderildiği ve Avrupa savunması hakkında toplanan istihbarî bilgilerin bir araya getirilerek gece gündüz planlar yapıldığı da Avrupa'ya ulaştırılan haberler arasındaydı. Bütün yazışmalara yansıyan ortak korku ise "Türkler'in her yeri ateşe vereceği" söylentisi idi. Ve 1534'ün Ağustos'unda 8.000 levend ve 80 parça gemiden oluşan Osmanlı Donanması'nın büyük bir şaşaa ile harekete geçerek Akdeniz'e açıldığı haberlerinin İspanya yakasına ulaşması ile telaş başladı.